کلنل علینقی وزیری، پدر موسیقی نوین ایران

 

کلنل #علینقی_وزیری نوازنده، آهنگساز و مدرس موسیقی بود و تأثیرات عمده‌ای بر موسیقی سنتی ایران گذاشت، از جمله ایجاد روشی برای نت‌نویسی و شیوهٔ تدوین ردیف.

علینقی وزیری ( زاده ١٧مهر ١٢۶۶) فرزند موسی‌خان میرپنج افسر ارتش و بی‌بی خانم استرآبادی زنی تحصیلکرده و فعال در زمینهٔ آزادی زنان بود. او به واسطهٔ پدرش در نوجوانی وارد ارتش شد و از همین طریق با موسیقی نظامی آشنا شد. اگر چه در باقی عمرش مدت‌ها در مناسب مختلف نظامی کار کرد و حتی به درجهٔ کلنلی هم رسید، اما علاقهٔ او به موسیقی نهایتاً بر علاقه‌اش به امور نظامی چیره شد.

او در حوالی سی‌سالگی به اروپا رفت و در آلمان و فرانسه آموزش موسیقی به روش غربی دید( وزیری اولین موسیقی‌دان ایرانی در تاریخ معاصر بود که برای تحصیل موسیقی به اروپا رفت.) او در سال ۱۳۰۲ بعد از چند سال مطالعه موسیقی به ایران بازگشته و در همان سال تصمیم به تشکیل «مدرسه عالی موسیقی» گرفت.

در سال ۱۳۰۸ ارکستر مدرسه تشکیل گردید و تدریس ارکستر شناسی، آهنگ‌سازی و پیانو هم به عهده وزیری بود که شامل موسیقی ایرانی و غربی می‌شد. (مطالعه بیشتر در مقاله تاریخ پیدایش #موسیقی_آکادمیک_ایران )

وی همچنین نت‌نویسی را در موسیقی سنتی ایران ترویج و دو علامت عَرَضیِ سُری و کُرُن را برای همین منظور ابداع کرد. وزیری برای اولین بار ردیف موسیقی ایرانی را به صورت مکتوب به نت درآورد و از این طریق و نیز به واسطهٔ شاگردان بسیاری که تربیت کرد، تأثیراتی ماندگار بر موسیقی سنتی ایران گذاشت.

وزیری چندین کتاب مهم در زمینهٔ موسیقی ایرانی (از جمله کتاب دستور تار و کتاب موسیقی نظری) و نیز راجع به زیبایی‌شناسی نوشت. او همچنین باشگاهی به نام کلوپ موزیکال برای فعالیت‌های هنری (موسیقی و نمایش) ایجاد کرد.

وی چند صفحه گرامافون از اجراهای خودش (به ویژه تصنیف‌ها و سرودها) را در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی برای فروش منتشر کرد. همچنین پس از ملی شدن صنعت نفت ایران، وزیری شروع به ساخت یک سمفونی به همین مناسب کرد که با نام «سمفونی نفت» منتشر شد. او این سمفونی را با ساز تار آهنگسازی کرد. سمفونی نفت آخرین اثر موسیقی ساختهٔ وزیری دانسته می‌شود.

آخرین مقام دولتی وزیری ریاست شورای عالی موسیقی رادیو در سال ۱۳۴۲ بود و در سال ۱۳۴۴ از خدمات دانشگاهی نیز بازنشسته شد. کلنل وزیری در ۱۸ شهریور ۱۳۵۸ در تهران درگذشت.

منبع: دراب، ویکی پدیا

شنیدن نمونه آثار استاد وزیری در کانال تلگرام آموزشگاه موسیقی پارت

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *