کتاب سازشناسی کاربردی (سازهای موسیقی کلاسیک ایران) با نویسندگی مجید کولیوند، نوازنده سنتور، آهنگساز و مدرس دانشگاه هنر تهران، با همکاری نشر نای و نی منتشر شد. کتاب در سه بخش نگارش شده است. بخش نخست هوا صداها (سازهای بادی) که ساز نی را در بر می گیرد. بخش دوم، زه صداها که خود به دو بخش زهی مضرابی شامل سازهای سنتور، قانون، تار، سه تار و عود و زهی آرشه ای شامل کمانچه، قیچک سوپرانو، قیچک آلتو، قیچک باس می باشد. در نهایت بخش سوم به پوست صداها (سازهای کوبه ای) اختصاص داده شده که شامل ساز تنبک و دف است.

مجید کولیوند، در مقدمه کتاب به بیان این مطلب می پردازد که: پس از ورود سازهای غربی به ایران و کسب مهارت‌های اجرایی نوازندگان ایرانی، این تصور در جامعۀ موسیقی به وجود آمد که سازهای ایرانی قابلیت و امکانات اجرایی چندانی ندارند، طوریکه در کتاب سرگذشت موسیقی ایران، نوشتۀ روح الله خالقی، چنین آمده: «از آنجا که ویلن سازی کوچک تر و از لحاظ حمل و نقل راحت تر و از جهت صورتِ ظاهر قشنگ تر بود، به‌تدریج جای کمانچه را در ایران گرفت، به طوری که دیگر حالا کسی کمانچه نمی کشد. طبیعی است همیشه ساز کامل جای ساز ناقص را می گیرد، چنان‌که فلوت جای نی را گرفت و اوبوا به عوض سرنا نواخته می شود.» در گذر زمان این دیدگاه تغییر کرد و به سازهای ایرانی بهای بیشتری داده شد.

این تفکر رشد کرد که هر ساز محدودیت ها و قابلیت هایی دارد و این نوازندگان و آهنگسازانند که با اشراف داشتن به نقاط قوت و ضعف هر ساز، صدای دلخواه شان را ازآن استخراج می کنند. در نتیجۀ این تفکر نگارش کتاب سازشناسی برای موسیقیدانان ایرانی ضروری شد.

در گذشته استادانی چون: محمدتقی مسعودیه، پرویز منصوری، محمدرضا درویشی، ارفع اطرائی و محمد سریر کتاب‌هایی در این باره نگاشته‌اند که هر یک از این کتاب ها به نوبۀخود اثر ارزشمندی محسوب می شوند، اما دو دلیل اصلی که نگارنده را به تألیف کتاب سازشناسیِ جدیدی سوق داد بدین شرح است: اول آنکه درکتاب‌های سازشناسی موجود بیشتر به سازهای محلی پرداخته شده و دربارۀ سازهای کلاسیک ایران توضیح مختصری داده شده است و دوم آنکه در کتاب‌هایی که سازهای موسیقی کلاسیک ایرانی شرح داده شده به جزئیات تکنیکال و صدادهی سازها پرداخته نشده است و نیازهای آهنگسازان را برای دانستن توانایی‌ها، محدودیت‌ها و همچنین علامت‌های مختلف برای اجرای تکنیک‌های متنوع برآورده نمی‌کند.

کولیوند ادامه می دهد: تمرکز کتاب پیشرو بر توضیح ویژگی ها، توانایی ها و قابلیت های اجرائی و محدودیت های هر یک از سازهای موسیقی کلاسیک ایران است به نحوی که آهنگسازان و نوازندگان را قادر سازد تا با آگاهی یافتن از توانایی‌های حقیقی هر ساز و امکانات اجرایی آن به ساخت و اجرای قطعات خود بپردازند.

علاقمندان برای تهیه این کتاب می توانند از طریق  آموزشگاه پارت و یا انتشارات نای و نی اقدام کنند.

توضیح بالا از سایت گفتگوی هارمونیک کپی شده است.
www.harmonytalk.com